هرچند از دیدگاه برخى از زبان‌شناسان آنچه را گویشوران زبان براى بیان مقصود خویش بکار مى‌برند، درست محسوب مى‌شود و بحث درست و غلط بودن را در زبان بحثى بیهوده و غیر علمى مى‌شمارند، امّا باید دانست که تثبیت و تقویت زبانِ معیار که معمولاً همان زبان درس‌خواندگان است – یعنى زبانى که از مرحله ارتباطات گفتارى به مقام یک زبان دقیق براى بیان مقاصد علمى، ادبى و فنّى روز ارتقا یافته – از مهمترین وظایف برنامه‌ریزان زبان، از قبیل دستگاههاى آموزشى، رسانه‌هاى گروهى، نویسندگان کتابهاى درسى، فرهنگستانها، دانشمندان، نویسندگان، شاعران، ادیبان، استادان، معلمان، ویراستاران و به‌طورکلّى وظیفه همه کسانى است که به صورت حرفه‌اى از زبان استفاده مى‌کنند.
تثبیت و حفظ و پرورش مطلوب زبان معیار و روزآمد کردن آن در سطح ملى به موازات پیشرفتهاى علمى جهان در همه حوزه‌هاى زبانى اعم از واج‌شناسى، صرف، ساختمان نحوى، جمله‌بندى، واژه‌سازى، محتواى معنایى و سایر حوزه‌ها، وظیفه‌اى ملّى و همگانى شمرده مى‌شود که جز افراد و دستگاههاى یاد شده، بر دوش همه مردم ایران است و هرکس به اندازه توان خویش باید در اجراى این مهم به دستگاههاى ذى‌ربط یارى رساند.
بدیهى است که کمترین بهره تقویت و تثبیت زبان معیار این است که انجام ارتباط را بهتر و آسانتر مى‌سازد و از آشفتگى زبانى و زبان‌پریشى اجتماعى جلوگیرى مى‌کند؛ گرچه تثبیت زبان معیار و قانونیت دادن به برخى صورتهاى زبانى در مقابل بعضى صورتهاى دیگر که برنامه‌ریزان زبان از آن حمایت مى‌کنند نه به دلایل زبانى بلکه مبتنى بر ارزشگذاریهایى است که ممکن است انگیزه‌هاى سیاسى، اجتماعى، اقتصادى، روانى، هنرى، ادبى و مانند آن داشته باشد؛ البته رعایت این اصول و هنجارها پس از تصویب و تأیید نهادهاى علمى براى همگان الزامى است.
با توجّه به نکات بالا اینک به برخى از این اشتباهات نگارشى که بر خلاف زبان معیار در سالهاى اخیر در مطبوعات و برخى نوشته‌ها رواج یافته اشاره و دانشجویان را به پرهیز از بکار بردن آن توصیه مى‌کنیم :
✖ نشانه جمله نادرست
✓ نشانه جمله درست
1- آنچه که:
✖ به آنچه که باور دارى عمل کن
✓ به آنچه باور دارى عمل کن.
2- اگرچه…امّا :
✖ اگرچه این کار بظاهر سودمند است امّا بهتر است در انجام آن درنگ کنید.
✓ هرچند این کار بظاهر سودمند است، بهتر است در انجام آن درنگ کنید.
3- برخوردار بودن: برخوردارى بار معنایى مثبت دارد، بکار بردن آن در خصوص جنبه‌هاى منفى درست نیست. مثال :
✖ هواى تهران از آلودگى زیادى برخوردار است.
✓ هواى تهران آلودگى زیادى دارد.
✖ برخى از دانشگاهها از امکانات زیادى برخوردار نیستند.
✓ برخى دانشگاهها امکانات زیادى ندارند.
4- دراز نویسى و بکاربردن اطناب در افعال پسندیده نیست :
✖ جوایزى را به خود اختصاص دادند.
✓ جوایزى را بردند یا برنده جوایزى شدند.
✖ مورد توجّه قرار نگرفتند.
✓ به آنان توجّه نشد.
✖ این وسیله مورد استفاده قرار نگرفت.
✓ از این وسیله استفاده نشد.
5- به عنوان…
✖ سعید به عنوان نماینده دانشگاه برگزیده شد.
✓ سعید به نمایندگى دانشگاه برگزیده شد.
✖ ایرج وظیفه خود را به عنوان یک معلّم انجام داد.
✓ ایرج وظیفه معلّمى خود را انجام داد.
6- پیاده کردن :
✖ احمد خواسته‌هاى خود را در محیط کار پیاده کرد.
✓ احمد خواسته‌هاى خود را در محیط کار انجام داد.
7- جاى جاى به جاى همه‌جا :
✖ کشاورزان در جاى جاى کشور ما به تولید مشغولند.
✓ کشاورزان در همه جاى کشور ما به تولید مشغولند.
8- جهتِ به جاى براىِ :
✖ جهت دیدار برادرم به تهران رفتم.
✓ براى دیدار برادرم به تهران رفتم.
9- حرف اوّل را زدن :
✖ برزیل در فوتبال جهان حرف اوّل را می‌زند.
✓ برزیل در فوتبال جهان مقام اوّل را دارد.
10- در ارتباط با :
✖ در ارتباط با جاده‌هاى نامطلوب باید چاره‌اى اندیشید.
✓ درباره جاده‌هاى نامطلوب باید چاره‌اى اندیشید.
11- رنج بردن به جاى دچار شدن :
✖ محمود از فقر مادّى رنج مى‌برد.
✓ محمود دچار فقر مادى است.
12- طیفِ :
✖ طیف وسیعى از مردم این گرایش را دارند.
✓ گروههاى فراوانى از مردم این گرایش را دارند.
13- عدمِ….
✖ عدم وجود آزادى زیانبار است.
✓ نبودِ آزادى زیانبار است.
(عدم هماهنگى به جاى هماهنگ نبودن، عدم اشتغال به جاى بى‌کارى نیز از همین دست است.)
14- غیرقابل…
غیرقابل قبول ( نپذیرفتنى) غیرقابل تحمّل ( تحمّل‌ناپذیر) غیرقابل بازگشت (بازنگشتنى.)
15- «مى‌باشد» به جاى «است».
✖ حسین معلّم خوبى مى‌باشد.
✓ حسین معلّم خوبى است.
16- حذف بى‌قرینه فعل کمکى :
✖ صوفیان قزلباش سلطان محمّد خدابنده را برکنار و پسرش عباس را به جاى او برگزیدند.
✓ صوفیان قزلباش سلطان محمّد خدابنده را برکنار کردند و پسرش عباس را به جاى او برگزیدند.
17- حتّى‌الامکان فاصله‌انداختن بین اجزاى فعل مرکب پسندیده نیست :
✖ رشد تولید بستگى به عواملى همچون بارندگى دارد.
✓ رشد تولید به عواملى همچون بارندگى بستگى دارد.
18- «را» ى مفعولى باید بدون فاصله پس از مفعول و وابسته‌هاى آن بیاید، به کار بردن آن بعد از سایر اجزاى جمله، بویژه پس از فعل، نادرست است :
✖ آموزگار دانش‌آموزى که حرف مى‌زد را از کلاس بیرون کرد.
✓ آموزگار دانش‌آموزى را که حرف مى‌زد از کلاس بیرون کرد.
19- اگر نهاد در جمله ذکر شده باشد فعل را به صورت مجهول بکار نمى‌بریم :
✖ مدیر مدرسه توسط آل احمد نوشته شده است.
✓ مدیر مدرسه را آل احمد نوشته است.
20- «بهانه» در زبان فارسى به معناى دستاویز و عذر نابجاست و بکار بردن آن به معناى «انگیزه» و «مناسبت» نادرست است :
✖ به بهانه برگزارى همایش «آشنایى با فرهنگ خاور دور» دومقاله درباره ژاپن خواندم.
✓ به انگیزه برگزارى همایش آشنایى با فرهنگ خاور دور» دومقاله درباره ژاپن خواندم. و…..
به نقل از سرو پارسی صص: ۱۷۸-۱۸۰ ( چاپ هفتم)